Grenscontroles & politie

Binnen het Schengengebied zijn er normaal gesproken geen vaste grensposten meer. Toch kunnen zowel Duitsland als Nederland op bepaalde momenten tijdelijke grenscontroles invoeren. Dat gebeurt bijvoorbeeld tijdens grote evenementen, bij verhoogde migratiedruk, of om veiligheidsredenen (bijvoorbeeld na aanslagen of bij terreurdreiging). Daarnaast bestaat er in Duitsland de zogeheten “Schleierfahndung” – een vorm van mobiele controle in de grensregio, waarbij politie en douane onverwachte controles uitvoeren op wegen, treinen en parkeerplaatsen tot wel 30 kilometer achter de grens.

Wat moet je bij je hebben?

Wanneer je van Nederland naar Duitsland reist, moet je altijd de volgende documenten kunnen tonen:

• Geldig identiteitsbewijs: paspoort of identiteitskaart (Let op: een rijbewijs geldt niet als grensdocument).
• Kentekenbewijs en verzekeringsbewijs als je met de auto reist.
• Aankoop- of betaalbewijzen bij grote aankopen om aan te tonen dat het om persoonlijk gebruik gaat, vooral bij alcohol, tabak of elektronica.

Bij het ontbreken van documenten kan de politie je tijdelijk vasthouden of een boete opleggen.

Wie controleert aan de grens?

In de grensregio werken verschillende diensten samen. Ze hebben elk hun eigen taken, maar voeren soms ook gezamenlijke acties uit:

🇩🇪 Bundespolizei (Duitse federale politie)

De Bundespolizei is verantwoordelijk voor de grensbewaking, spoorwegveiligheid, luchthavens en internationale criminaliteit. Zij mag reizigers aanhouden, identiteitscontroles uitvoeren en voertuigen doorzoeken als daar aanleiding voor is. De Bundespolizei werkt vaak samen met de Zoll (Duitse Douane) en met de Koninklijke Marechaussee aan Nederlandse zijde.

🇩🇪 Zoll (Duitse douane)

De Zoll houdt toezicht op goederenverkeer: invoerrechten, accijnzen, verboden producten en btw-vrijstellingen. Douanebeambten mogen auto’s en koffers controleren op bijvoorbeeld illegale goederen, grote hoeveelheden alcohol of tabak, of onjuist aangegeven aankopen. Ze kunnen ook optreden bij arbeidscontroles en fraude met loon of sociale premies.

🇳🇱 Koninklijke Marechaussee (Nederlandse grenspolitie)

De Marechaussee maakt deel uit van de Nederlandse krijgsmacht, maar werkt onder gezag van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Ze bewaakt de buitengrenzen van het Schengengebied, controleert reispapieren, ondersteunt bij terrorismebestrijding en houdt toezicht bij lucht- en zeehavens. In de grensstreek werkt de Marechaussee regelmatig samen met de Duitse Bundespolizei en de douane via gezamenlijke patrouilles.

🇳🇱 Nederlandse Douane

De Douane Nederland valt onder de Belastingdienst en is verantwoordelijk voor het toezicht op goederenverkeer van en naar Nederland. Ook binnen het Schengengebied blijft de douane actief, vooral om te controleren op verboden of beperkte goederen, accijnsproducten (zoals alcohol en tabak) en namaakartikelen.

Douanemedewerkers werken nauw samen met de Koninklijke Marechaussee, Politie en in de grensstreek ook met de Duitse Zoll. Ze voeren regelmatig gezamenlijke controles uit bij grensovergangen, snelwegen en in de havens.

🤝 Samenwerking over de grens

Er bestaan diverse grensoverschrijdende politieteams waarin Duitse en Nederlandse agenten samenwerken. In zulke teams mogen agenten van het ene land onder bepaalde voorwaarden ook op het grondgebied van het andere land optreden, bijvoorbeeld bij achtervolgingen of grensoverschrijdende criminaliteit. Deze samenwerking is vastgelegd in het Verdrag van Enschede (2005).

Hoewel je binnen Schengen vrij kunt reizen, blijft de grens tussen Duitsland en Nederland geen wetteloze zone. Zowel de Bundespolizei, de Zoll als de Koninklijke Marechaussee hebben het recht om mobiele controles uit te voeren en samen te werken bij opsporing en veiligheid. Wie zich houdt aan de regels, zijn documenten bij zich heeft en aankopen voor eigen gebruik kan aantonen, heeft doorgaans niets te vrezen van een grenscontrole.

Alleen reizen met een kind of met een kind dat niet van jou is

Wie met kinderen over de grens reist, krijgt soms te maken met extra controles. Zowel de Bundespolizei als de Koninklijke Marechaussee letten daarbij op mogelijke ouderlijke ontvoering of illegale kinderreizen. Dat geldt niet alleen op luchthavens, maar ook bij weg- en treincontroles in de grensstreek.

Reizen met je eigen kind

Als beide ouders het ouderlijk gezag delen, is het verstandig dat de reizende ouder:

• een kopie van het paspoort of ID van de andere ouder bij zich heeft;
• en een toestemmingsverklaring meeneemt waarin de andere ouder toestemming geeft voor de reis.

Dit is vooral belangrijk als ouder en kind niet dezelfde achternaam hebben. De Marechaussee of Bundespolizei kan dan om bewijs vragen dat jij de wettelijke ouder of verzorger bent.

Reizen met een kind dat niet van jou is

Wie met een vriend(in), neefje, nichtje of buurkind reist, moet altijd kunnen aantonen dat de ouders toestemming hebben gegeven.

Neem in dat geval mee:

• een ondertekende toestemmingsverklaring van de ouder(s),
• een kopie van hun identiteitsbewijzen,
• en eventueel bewijs van de reis (hotelreservering, uitnodiging, etc.).

De Marechaussee en Bundespolizei mogen bij twijfel verder onderzoek doen en kunnen contact opnemen met de ouder(s) of voogd.

Formulieren en bewijs

Op de website van de Koninklijke Marechaussee is een officieel formulier ‘Toestemming reizen met minderjarige naar het buitenland’ beschikbaar. Dit formulier wordt ook door Duitse autoriteiten geaccepteerd. Het is handig om het document in het Engels of Duits in te vullen als de reis naar Duitsland gaat.

Tip

• Maak van alle documenten (ID, toestemmingsverklaring, ouderlijk gezag) een kopie op papier én digitaal.
• Laat kinderen hun eigen identiteitskaart of paspoort meenemen. Een kopie is niet voldoende.

Zo voorkom je vertraging of discussie bij een controle onderweg of aan de grens.

» Formulier toestemming reizen met minderjarig kind naar het buitenland (Rijksoverheid)
» Reisevollmacht für Kinder: Einverständniserklärung zum Download (ADAC)

---

Verkeersboetes uit Duitsland & Europese inning

Een verkeersboete uit Duitsland blijft niet onopgemerkt – ook niet als je alweer veilig thuis bent in Nederland. Door Europese samenwerking kunnen boetes over de grens eenvoudig worden geïnd. Afhankelijk van de overtreding ontvang je een Verwarnung of een Bußgeldbescheid.

Verwarnung

Een Verwarnung is een lichte overtreding, meestal voor bedragen tussen € 5 en € 55. Je kunt deze boete direct ter plaatse of later per post ontvangen. Betaal je binnen één week, dan is de zaak afgedaan en kun je geen bezwaar meer maken.

Betaal je niet op tijd – bijvoorbeeld omdat je de overtreding betwist – dan wordt de Verwarnung automatisch omgezet in een Bußgeldbescheid, met hogere kosten en administratieve toeslagen.

Bußgeldbescheid

Bij zwaardere overtredingen (meestal boven € 55) volgt een Bußgeldbescheid.

Vooraf ontvang je vaak eerst een Anhörung, een vragenformulier waarin de Duitse autoriteit wil vaststellen wie de bestuurder was. Dat formulier moet je invullen en terugsturen. Daarna volgt de officiële beschikking met het exacte boetebedrag.

De bedragen kunnen oplopen tot € 750, afhankelijk van de overtreding. De actuele tarieven staan in de Bußgeldkatalog (vergelijkbaar met de Nederlandse boetecategorieën).

Rijverbod in Duitsland

Bij ernstige overtredingen, zoals fors te hard rijden of rijden onder invloed, kan naast een geldboete ook een rijverbod worden opgelegd, meestal voor 1 tot 3 maanden. Dit rijverbod geldt alleen in Duitsland.

Je moet het rijverbod laten aantekenen op je rijbewijs binnen vier maanden. Dat kan per post of persoonlijk bij de Duitse autoriteit die de boete heeft opgelegd.
Doe je dat niet, dan loop je het risico op hoge boetes of zelfs inbeslagname van je rijbewijs als je toch in Duitsland rijdt.

Voor niet-inwoners van Duitsland kan de autoriteit in plaats van een rijverbod ook een verdubbeling van de geldboete opleggen.

Betalen en administratiekosten

Op de brief van de Duitse instantie staat duidelijk vermeld hoe en binnen welke termijn de boete moet worden betaald. Naast het boetebedrag zelf worden meestal ook administratie- of procedurekosten in rekening gebracht.

Bij betaling is het belangrijk dat je het juiste Aktenzeichen (dossiernummer) vermeldt bij de overschrijving naar het opgegeven IBAN-nummer.
Na betaling is bezwaar meestal niet meer mogelijk.

Als je de brief kwijtraakt, kun je contact opnemen met de lokale Bußgeldstelle in de regio waar de overtreding plaatsvond. Er is geen centrale Duitse instantie waar je kopieën van boetes kunt opvragen.

Europese inning via het CJIB

Sinds de invoering van de Europese richtlijn grensoverschrijdende handhaving (CBE) kunnen boetes uit Duitsland ook in Nederland worden geïnd.
Het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) in Leeuwarden verzorgt die inning namens de Duitse autoriteiten.

Het systeem werkt ook andersom: wanneer je als Duitser in Nederland een overtreding begaat, kunnen Nederlandse boetes via Duitse autoriteiten worden geïnd.

Let op

• Duitse boetes verdwijnen niet zomaar: ook kleine bedragen kunnen via het CJIB worden geïnd.
• Na betaling kun je geen bezwaar meer maken.
• Wie niet betaalt, riskeert aanmaningen, deurwaarderskosten of zelfs rijontzegging in Duitsland.

» Europese boete (CJIB)

---

Waarom zijn alcohol en sigaretten vaak goedkoper in Duitsland?

De prijsverschillen tussen Nederland en Duitsland komen vooral door lagere accijnzen (zogeheten Genussmittelsteuern) en deels door btw-tarieven. In Duitsland wordt op alcohol en tabak minder verbruiksbelasting geheven dan in Nederland. Dat verschil kan per fles of pakje flink oplopen, zeker bij sterke drank en sigaretten.

Alcoholische dranken

Voor alcohol geldt in Duitsland een onderscheid tussen verschillende productgroepen:

• Bier valt onder de Biersteuer, die in Duitsland veel lager is dan de Nederlandse bieraccijns.
• Wijn is zelfs volledig vrijgesteld van accijns – alleen 19% btw wordt geheven.
• Sterke drank zoals whisky of jenever valt onder de Branntweinsteuer (ongeveer € 13 per liter pure alcohol), maar ook die ligt lager dan de Nederlandse alcoholaccijns.
• Voor Sekt en andere mousserende wijnen geldt een aparte Schaumweinsteuer van circa € 1,02 per fles van 0,75 liter.

Ook de btw verschilt: in Duitsland geldt voor bijna alle dranken 19%, terwijl het lage tarief van 7% alleen geldt voor onder meer melk en stil water.

Tabaksproducten

Bij tabak zijn de verschillen nog groter. Duitsland heft sinds 2022 geleidelijk hogere tabaksaccijnzen, maar blijft ruim onder het Nederlandse niveau.

• In Duitsland bedraagt de belasting voor sigaretten (vanaf 2025) 11,71 cent per stuk plus 19,84 % van de verkoopprijs, met een minimum van 24,16 cent per sigaret. Een pakje van 20 stuks wordt dus ongeveer € 3,90 aan belasting belast.

• In Nederland ligt dat veel hoger: de accijns is 5 % van de kleinhandelsprijs plus een vast bedrag van € 390,42 per 1000 sigaretten (per april 2024), wat bij een pakje van 20 stuks overeenkomt met ongeveer € 7 à 8 belasting.

Ook bij shag of pijptabak is het verschil fors: Duitsland rekent in 2025 € 57,85 per kg plus 17,2 % van de verkoopprijs, terwijl Nederland inmiddels € 346,98 per kg heft.

Kort gezegd:

💡 In Duitsland is tabak duidelijk lager belast. Daardoor kosten sigaretten en rooktabak daar tot de helft minder dan in Nederland.

Vrije prijsbepaling en controles

Daarnaast bepalen producenten en winkels hun prijzen vrij, waardoor concurrentie en inkoopvoorwaarden een rol spelen. Let op: goedkoper betekent niet “zonder regels”. De douane kan bij grenscontroles controleren of je hoeveelheid nog als eigen gebruik wordt gezien.

Alcohol en drank

Indicatieve richtlijnen voor eigen gebruik per persoon:

• Sterke drank (≥ 22% vol.): tot 10 liter
• Versterkte wijn (bijv. port, sherry): tot 20 liter
• Wijn (niet-mousserend): tot 90 liter
• Bier: tot 110 liter

Leeftijdsgrenzen (Duitsland):

• 16+: bier en wijn
• 18+: sterke drank en mixdranken met sterke drank

Vervoer & controle:

• Open aangebroken flessen in de auto kunnen problemen opleveren; vervoer bij voorkeur verzegeld/gesloten.
• Bij grote hoeveelheden kan gevraagd worden aan te tonen dat het voor eigen gebruik is (bijv. familiefeest, bruiloft).

Tip: Bewaar kassabonnen. Dat helpt bij vragen over herkomst en hoeveelheid.

Sigaretten en tabak

Indicatieve richtlijnen voor eigen gebruik per persoon:

• 800 sigaretten of
• 400 sigaren of
• 200 cigarillo’s of
• 1 kg rooktabak

Belangrijk:

• Accijnszegel: Verpakkingen met buitenlandse accijnszegels zijn niet bedoeld voor doorverkoop in Nederland.
• 18+: Minderjarigen mogen geen tabak kopen of meenemen.
• Omvang: Grote hoeveelheden wekken argwaan en kunnen leiden tot heffing van accijns, boetes en inbeslagname.

» Hoeveel sigaretten mag ik meenemen naar Nederland? (Belastingdienst)

---

Medicijnen en drugs 💊

Medicijnen (eigen gebruik)

• Vrij verkrijgbaar (paracetamol, ibuprofen): in Duitsland alleen bij apotheek (niet in de supermarkt). Meenemen voor eigen gebruik is toegestaan.
• Receptplichtig: neem recept + originele verpakking mee; voor bepaalde middelen kan een Schengenverklaring nodig zijn (check vooraf).

Cannabis (volgens het Duitse Cannabisgesetz CanG)

• Sinds 1 april 2024: voor 18+ is bezit tot 25 g in het openbaar en tot 50 g thuis, plus thuisteelt van 3 planten toegestaan (eigen gebruik). (BMG)
• Cannabisclubs (niet-commercieel) mogen sinds 1 juli 2024 aan leden beperkte hoeveelheden verstrekken; verkoop in winkels blijft verboden; consumptie op clubterrein is verboden.
• Let op grens! Het in- of uitvoeren van cannabis over de NL-DE grens blijft verboden. Je mag dus geen in Duitsland legale cannabis naar Nederland meenemen (en omgekeerd).
• Rijbewijs/autorijden: sinds 22 aug 2024 geldt een wettelijke THC-grens van 3,5 ng/ml bloedserum; voor beginners/onder 21 jaar geldt een nultarief. Overschrijding → boete & rijverbod. Mischkonsum (alcohol + cannabis) wordt zwaarder bestraft.

Handhaving drugs

• Buiten het CanG blijft handel, doorverkoop en bezit boven de grenzen strafbaar. Harddrugs zijn verboden. Politie en douane controleren actief in de grensregio.

---

Vuurwerk (Feuerwerk)

Algemeen:

• Alleen consumentenvuurwerk met CE-markering en Nederlandse gebruiksaanwijzing mag NL in.
• Professioneel/zwaar Duits vuurwerk is in Nederland verboden.

Aankoop & periode:

• In Duitsland start de vuurwerkverkoop meestal 3 dagen voor oudejaarsavond.
• Het vervoer naar Nederland is aan hoeveelheidsgrenzen gebonden (denk aan beperkte kilos en veilige verpakking).

Afbakken:

• Steek alleen af binnen de in Nederland toegestane tijden en respecteer lokale verboden (bijv. vuurwerkvrije zones).

Risico’s:

• Overtreding leidt tot boete, inbeslagname en mogelijk strafrechtelijke vervolging.

Per jaarwisseling 2026/2027 geldt naar verwachting een landelijk consumentenvuurwerkverbod in Nederland, nadat de Eerste Kamer op 1 juli de initiatiefwet Veilige jaarwisseling heeft aangenomen.

» Vuurwerk in Duitsland kopen, waar moet je op letten? (Marechaussee Contact)

---

Wapens, messen & pepperspray

Wie over de grens shopt of een uitstapje maakt, krijgt in Duitsland en Nederland met andere wapenregels te maken. Het grote verschil: in Duitsland draait het vaak om dragen in het openbaar (veel is verboden om bij je te hebben), terwijl in Nederland vooral de invoer/het bezit van bepaalde voorwerpen al verboden kan zijn. Hieronder lees je wat in Duitsland mag en of je het naar Nederland mag meenemen. Neem bij twijfel altijd het zekere voor het onzekere: vervoer gesloten, niet direct bereikbaar, en rechtstreeks van/naar je doel.

Messen

Wat is toegestaan in Duitsland (WaffG §42a – kernpunten):

• Verboden om te dragen in het openbaar:
  • Vaste messen met lemmet langer dan 12 cm.
  • Einhandmesser (met één hand te openen) met vergrendeling.
  • Verboden typen zoals vlinder-, stiletto- en valmessen (altijd verboden).
• Vervoer toegestaan als het mes niet direct bereikbaar is (bijv. in een gesloten koffer/foedraal) en je een legitiem doel hebt (werk, kamperen, sport).
• Evenementen/risicogebieden: vaak algemeen mesverbod; ook normale zakmessen kunnen daar verboden zijn.

Mag je dit naar Nederland meenemen?

• Reguliere keuken-/outdoor-messen: invoer doorgaans toegestaan, maar dragen in het openbaar in NL is vaak verboden.
• Verboden messen (vlinder-/stiletto-/valmessen): niet invoeren; in NL verboden bezit.
• Praktisch: laat messen ingepakt in de koffer; gebruik ze alleen waar het mag (camping, werk, privéterrein).

Pepperspray

In Duitsland:

• Alleen pepperspray met BKA-keurmerk en als “Tierabwehrspray” (dierenafweer) mag je bezitten/meevoeren.
• Gebruik tegen personen is niet toegestaan; zonder BKA-keur: inbeslagname/boete.

Naar Nederland meenemen?

• Nee. Pepperspray is in NL een verboden wapen (geen invoer/bezit/gebruik). Gevolg: inbeslagname en strafbaar feit.

Replica-, airsoft- en luchtwapens

In Duitsland (hoofdlijnen):

• Replica’s/“Anscheinswaffen” (op echte vuurwapens lijkend): dragen in het openbaar verboden. Alleen vervoer in gesloten koffer en rechtstreeks van/naar activiteit.
• Airsoft:
  • ≤ 0,5 J: speeltuig, maar niet in het openbaar dragen.
  • > 0,5 J: valt onder WaffG; alleen toegestaan met F-teken; volautomatisch > 0,5 J verboden.
  • Altijd ongeladen vervoeren, in gesloten koffer, rechtstreeks van/naar schietbaan/locatie.
• Luchtwapens (lucht/CO₂/perslucht): vanaf 18 jaar; niet in het openbaar dragen, alleen vervoer zoals hierboven.

Naar Nederland meenemen?

• Replica’s die op echte vuurwapens lijken: in NL meestal verboden (ook bezit).
• Airsoft: in NL streng gereguleerd (o.a. NABV-lidmaatschap); spontaan meenemen/invoeren meestal niet toegestaan.
• Luchtwapens: regels strenger dan in DE; invoer/bezit kent beperkingen.
• Advies: neem dit niet zonder vooronderzoek mee; check de officiële NL-regels vooraf.

Praktische checklist

• Duitsland: probleem zit meestal in dragen in het openbaar; vervoer kan als het niet direct bereikbaar is, gesloten verpakt en je rechtstreeks reist (huis ↔ activiteit).
• Nederland: pepperspray altijd verboden; voor messen en op vuurwapens lijkende voorwerpen gelden strikte verboden.
• Laat risicovoorwerpen ingepakt; neem ID en aankoopbewijs mee; check bij twijfel officiële bronnen (Duitse WaffG / Nederlandse wapenwet).

» Ontheffing wapenverbod aanvragen (Rijksoverheid)
» Wapens en munitie (Douane)

---

Dieren & planten

Huisdieren (hond/kat/fret):

• EU-dierenpaspoort, chip, rabiësvaccinatie verplicht; jonge, niet-gevaccineerde dieren zijn meestal niet toegestaan.
• Sommige rassen zijn in deelstaten beperkt/verboden.

Planten/zaden/bloemen:

• Voor eigen gebruik vaak toegestaan, maar beschermde soorten (en producten zoals ivoor, orchideeën, koraal) zijn streng verboden.

---

BTW, accijnzen & consumentenrechten

BTW & accijns:

• Binnen de EU koop je tegen lokale belastingen. Bij eigen gebruik is er geen douaneheffing aan de grens.
• Voor handel of doorverkoop gelden andere regels (btw-registratie, accijnzen) – dat valt buiten dit consumentenoverzicht.

Garantie & retour:

• In Duitsland geldt wettelijke Gewährleistung (2 jaar) voor consumenten, maar omruilbeleid verschilt per winkel.
• Bewaar kassabonnen; bij grensoverschrijdende garantie kan fabrikant-garantie uitkomst bieden.

---

Praktische tips (controle-proof)

• Koop voor eigen gebruik en houd hoeveelheden redelijk.
• Bewaar bonnen; noteer eventueel doel (feest, familie-event).
• Vervoer gesloten flessen/kratten; geen open alcohol in het interieur.
• Check leeftijden (16/18 jaar) en nationale feestdagen/koopzondagen.
• Lees labels (CE-vuurwerk, NL-handleiding).
• Neem ID mee en werk beleefd mee bij controles.
• Twijfel? Raadpleeg officiële info (Zoll/Douane) vóór vertrek.

---